HENRYK JORDAN
Urodził się 23 lipca 1842r. w Przemyślu, zmarł 18.05.1907r. w Krakowie. Swoje studia lekarskie rozpoczął w Wiedniu, po kilku miesiącach przeniósł się do Krakowa na Uniwersytet Jagielloński. Mimo ukończenia studiów Jordan przerwał pracę przygotowawczą do egzaminu dyplomowego z powodów zdrowotnych. Przeniósł się do Berlina, skąd jednak po kilku miesiącach wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Podczas pobytu w Nowym Jorku zarabiał na swoje utrzymanie grą na fortepianie w restauracjach i zakładach gimnastycznych podczas zajęć dla dziewcząt oraz założył szkołę położnych, która cieszyła się dużym uznaniem. W Stanach miał okazję bliżej poznać zajęcia wychowania fizycznego. W styczniu 1870roku otrzymał dyplom medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim. Początkowo pełnił funkcję asystenta na wydziałach lekarskich w Wiedniu i Krakowie, jednak w 1890r. został prof. nadzwyczajnym na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w 1895r. otrzymał tytuł prof. zwyczajnego i został jednocześnie dyrektorem Kliniki Ginekologicznej.
W wieku 40 lat pochował swojego 6-letniego syna, a Józef Rastafiński komentuje to wydarzenie: „ Stracił wówczas swoje maleńkie, kochane dziecko, aby po latach stać się pod pewnym względem ojcem wszystkich polskich dzieci”
Za niepospolitą działalność na rzecz dzieci i młodzieży Towarzystwo Przyjaciół Dzieci uhonorowało go ustanawiając w 1974r. medal im. Henryka Jordana, który przyznawany jest za systematyczną pracę na polu rekreacji i usportowienia dzieci i młodzieży, zwłaszcza w miejscu zamieszkania oraz w czasie ferii i wakacji.
W 1888r. Rada Miasta Krakowa przychyliła się do wniosku dr Henryka Jordana o założenie na placu powystawowym, na Błoniach Krakowskich parku. W 1889r. nastąpiło uroczyste otwarcie Parku, na które Jordan zaprosił plakatami młodzież i dzieci z wszystkich warstw społecznych. Jordan nie szczędził wysiłków i kosztów własnych na rozbudowę parku. Z jego pieniędzy sporządzono i rozmieszczono w głównej alei parku popiersia 44 wybitnych postaci z dziejów Polski, co miało służyć pogłębieniu uczuć patriotycznych.
Wyszkolona kadra czuwała podczas zajęć w parku. Zajęcia odbywały się na 12 boiskach, bowiem ciągłe zmiany rodzajów gier i zabaw miały zapobiec nudzie i monotonii podczas zajęć. Po każdej turze zabaw, młodzież zmieniała boisko maszerując przy śpiewie pieśni patriotycznych- Jordan twierdził, że śpiew nie tylko ożywia zajęcia, ale ma także wpływ na kształtowanie postaw moralnych takich, jak rozbudzenie poczucia jedności, solidarności i braterstwa.
Boisk w parku było 12, zbudowane na różnych planach: koła, elipsy, prostokąta. Niektóre wyposażone były w sprzęty potrzebne do wykonania poszczególnych zajęć gimnastycznych, inne pokryte murawą- przeznaczone do gry w piłkę nożną, którą Jordan jako pierwszy przyniósł i rozpowszechnił na ziemiach polskich, a także boiska do krykieta, tenisa oraz strzelnica. Wstęp na teren parku był bezpłatny, a ludzie biedni otrzymywali dodatkowo mleko i chleb. W 1899r. Jordan uzyskał zgodę na budowę mleczarni, która służyła dzieciom i młodzieży do podwieczorków, które również były dofinansowywane przez samego Jordana.
Ważnym elementem były również mundurki, które dzieci i młodzież nosiła podczas zajęć. Stanowiły one dla wychowanków wielką atrakcję, były przedmiotem dumy z przynależności do parku, były czynnikiem integrującym.
Zapisy na zajęcia w parku odbywały się w kwietniu, po ich zakończeniu dokonywano podziału dzieci na oddziały, na czele których stawali przewodnicy, wybierani spośród lekarzy, nauczycieli i studentów.
Po zakończeniu roku szkolnego, na początku wakacji organizowano wielką zabawę ogrodową- była ona świętem sportowym, pokazem wszystkich rodzajów i form rekreacji uprawianych w parku. Zabawie towarzyszyły występy muzyczne, loteria fantowa i gry towarzyskie.
Park Jordana stał się instytucją, której celem było nie tylko działanie prozdrowotne, ale także wychowanie. Był miejscem, w którym młodzież spędzała swój czas w sposób profesjonalnie zorganizowany przesz wyszkoloną kadrę.
Podstawowym założeniem systemu wychowawczego Jordana była teza: „ Wielkość narodu zależy przede wszystkim od rozwoju fizycznego jego mieszkańców, a przede wszystkim tym, co się robi dla zdrowia ludu, utrwalamy fundament potęgi i chwały całego narodu.” Dlatego za punkt wyjścia w wychowaniu przyjmował Jordan rozwój fizyczny młodego pokolenia.
Ponadto dążył Jordan do przeciwstawienia się nadmiernemu i szkodliwemu indywidualizmowi poprzez kształtowanie i wyrabianie nawyków oraz przyzwyczajeń do życia zespołowego, harmonijnego i zgodnego.
Jordan twierdził, że w procesie wychowania należy chronić młodzież przez rzeczami szkodliwymi, jak alkohol, tytoń, czy rozpusta. Głosił, że należy uświadamiać dzieci przed okresem pokwitania. Ponadto uczył historii u stóp pomników bohaterów narodowych, a wykształcenie politechniczne w Parku dzieci mogły zdobywać w założonych przez doktora warsztatach stolarskich i tokarskich oraz w ogrodach kwiatowo- warzywnych.
Do podstawowych metod pedagogicznych oddziaływania Jordana na wychowanków należy: przykład jego własnego, kryształowego życia, jego wielki takt pedagogiczny, talent przekonywania i zjednywania sobie wychowanków, optymizm pedagogiczny, niezwykły zmysł organizacyjny życia zespołowego wśród wychowanków w Parku.
Całokształt działalności wychowawczej stanowi jednolity styl i system wychowawczy. Dzięki temu mógł Jordan wychować młode pokolenie polskie w pełni świadomości nowych swych zadań i przygotować je do dalszej walki o wyzwolenie własnej ojczyzny.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]