[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Matthias VogtHISTORIAFILOZOFIIDLA WSZYSTKICHZ niemieckiego prze�o�y�a Maria SkalskaKDCKLUB DLA CIEBIETytu� orygina�uDumonts Handbuch PhilosophieWydanie oryginalne wydawnictwa DuMont monte Verlag GmbH&co.KG,KolnRedaktor prowadz�cySylwia BartkowskaProjekt ok�adki Agnieszka SkriabinRedakcjaEwa KarwowskaKonsultacja merytoryczna Lech Kozi�skiKorektaDagmara Kassya�skaCopyright � DuMont monte Verlag, Koln 2003Copyright � for the Polish translation by Maria Skalska, 2004Copyright � for the Polish edition by Bauer-Weltbild Media Sp. z o.o.,Sp. k., Warszawa 2004Wszystkie prawa zastrze�oneBauer-Weltbild Media Sp. z o.o., Sp. k. Klub dla Ciebie Warszawa 2007www.kdc.plTrzysta osiemdziesi�ta �sma publikacja Klubu dla CiebieISBN 978-83-7.404-036-5Sk�ad i �amanie EFKA, ��d�Druk i oprawaCPI Moravia Books s.r.o.Brnenska 1024CZ-69123PohoreliceSPIS TRE�CIWst�p 9FILOZOFIA WSCHODU 11Indie 11Wedy 12 � Systemy klasyczne 13 � Buddyzm 15Chiny 16Konfucjanizm 17 � Taoizm 19FILOZOFIA ZACHODU 21FILOZOFIA STARO�YTNA 21 Presokratycy 23Jo�scy filozofowie przyrody 24 � Tales z Miletu 26 � Anaksymander 28 � Anaksymenes 30 � Pitagoras 31 � Heraklit 34 � Eleaci 38 � Ksenofanes 38 � Parmenides 40 � Zenon z Elei 43 � Empedokles 45 � Anaksagoras 48 � Demokryt 50 � Sofi�ci 54 � Protagoras 57 � Gorgiasz 59Okres klasyczny 61Sokrates 62 � Szko�y sokratyczne 70 � Platon 73 � Arystoteles 84Hellenizm i Rzym 96Stoa 97 � Zenon z Kition 104 � Kleantes 104 � Chryzyp 105 � Panajtios z Rodos 105 � Posejdonios z Apamei 106 � Seneka 107 � Epiktet 109 � Marek Aureliusz 110*Historia filozofii dla wszystkichEpikur 112 � Sceptycyzm 120 � Eklektyzm 124 � Cyceron 125 � Filon z Aleksandrii 127 � Neoplatonizm 129 � Plotyn 132�REDNIOWIECZE 138Patrystyka 139Klemens z Aleksandrii 145 � Orygenes 146 � Augustyn 148Scholastyka 162Okres wczesny scholastyki 164 � Jan Szkot Eriugena 167 � Anzelm z Canterbury 169 � Pierre Abelard 172 � Okres klasyczny scholastyki 175 � Bonawentura 178 � Albert Wielki 179 � Tomasz z Akwinu 181 � P�na scholastyka 192 � Jan Duns Szkot 194 � Wilhelm Ockham 197 � Mistrz Eckhart 202Filozofla niechrze�cija�ska 206Filozofia islamska 207 � Filozofia �ydowska 212CZASY NOWO�YTNE 215Odrodzenie 216Humanizm 219 � Miko�aj z Kuzy 223 � Marsilio Ficino 230 � Pico delia Mirandola 231 � Michel Ey�uem de Montaigne 232 � Filozofowie przyrody 233 � Miko�aj Kopernik 236 � Paracelsus 237 � Giordano Bruno 239 � Johannes Kepler 241 � Galileusz 242 � Francis Bacon 245 � Reformacja 248 � Marcin Luter 251 � Jakub Boehme 253 � Filozofowie pa�stwa 255Spis stre�ciWiek XVII i XVIII 263Racjonalizm 265 � Kartezjusz 268 � Baruch Spinoza 274 Gottfried Wilhelm Leibniz 280 � Empiryzm 284 � John Locke 286 � George Berkeley 289 � David Hume 290 � O�wiecenie 294 � Monteskiusz 298 � Wolter 299 � Encyklopedy�ci 301 � Jean Jacques Rousseau 303 � Immanuel Kant 306CZASY NAJNOWSZE 316Wiek XIX 317Filozofowie wiary 322 � Romantyzm i idealizm niemiecki 324 � Johann G. Fichte 326 � Friedrich Schelling 330 � Georg Hegel 334 � Artur Schopenhauer 341 � Materializm 345 � Ludwig Feuerbach 347 � Karol Marks 348 � S0ren Kierkegaard 352 � Friedrich Nietzsche 355 � Pozytywizm 359 � Auguste Comte 360 � John Stuart Mili 361 � Pragmatyzm 363Wiek XX 365Filozofia �ycia: Wilhelm Dilthey 368 �Henri Luois Bergson 369 � Fenomenologia:Edmund Husserl 372 � Herman Schmitz 374 �Filozofia egzystencjalna: Karl Jaspers 376 � Albert Camus 377 �Jean-Paul Sartre 379 � Martin Heidegger 383 �Marksizm: Ernst Bloch 386 � Teoria krytyczna:Max Horkheiemer 388 � Theodor W. Adorno 390 �Jiirgen Habermas 391 � Racjonalizm krytyczny:Karl Raimund Popper 393 � Teoria systemowa:Niklas Luhmann 395 � Filozofia analityczna:Bertrand Russel 397 � Ludwig Wittgenstein 399 �Historia filozofii dla wszystkichStrukturalizm: Ferdinand de Saussure 403 � Claude Levi--Strauss 404 � Michel Foucault 405 � Postmodernizm: Jean Francois Lyotard 407 � Peter Sloterdijk 409Przypisy 413 � Indeks osobowy 417 � Indeks rzeczowy 427Wst�pNie jest wa�ne, w jaki spos�b dochodzimy do potrzeby filozofowania: czy przez �zadziwienie �wiatem", przez niemo�no�� uwolnienia si� od dzieci�cych pyta� w rodzaju: �sk�d si� wzi�a ziemia, dlaczego B�g jest dobry, dlaczego cz�owiek umiera"; czy mo�e przez Kantowskie pytania o to, jak daleko si�ga ludzkie poznanie, jak powinni�my post�powa�, w co mo�emy wierzy�. Nie ma to znaczenia. Na pewno jednak warto zaopatrzy� si� w odpowiedni or� - w wiedz� o tym, jak filozofowali s�ynni my�liciele. Filozofia bowiem uczy nas -jak m�wi Kartezjusz, ojciec filozofii nowo�ytnej - z pozorem prawdy m�wi� o wszystkim, i przynosi podziw tych, kt�rzy s� mniej ni� my uczeni.Filozofia, podobnie jak wi�kszo�� wyk�adanych dzisiaj na uniwersytetach nauk, kt�re zreszt� wszystkie by�y kiedy� ga��ziami tej w�a�nie uniwersalnej nauki - jak cho�by fizyka, socjologia, czy ekonomia - w ci�gu wielu stuleci swojego rozwoju r�nicowa�a si� coraz bardziej, powstawa�y coraz to nowe kierunki i nurty my�lenia. Z drugiej strony, przez wyodr�bnienie si� dyscyplin szczeg�owych, filozofia coraz bardziej ust�powa�a pola uczonym, naukowcom i profesorom.10 Wst�pDlatego nie jest �atwo amatorowi filozofii, owej �przyjaci�ki m�dro�ci" (bo takie jest greckie znaczenie tego s�owa) orientowa� si� w prawdziwym g�szczu filozoficznych szk� i kierunk�w. Nikt nie ma ju� dzisiaj czasu i cierpliwo�ci na studiowanie �r�de�, tekst�w Kanta, Arystotelesa czy Nietzschego, na przys�uchiwanie si� akademickim dyskusjom o hermeneu-tyce czy fenomenologii, nie m�wi�c ju� o ich zrozumieniu.I w�a�nie dla takich os�b, dla tych, kt�rzy mimo wszystko chc� zaryzykowa� przygod� z my�leniem albo te� musz� j� podj�� ze wzgl�du na studia, jest przeznaczona nasza ksi��ka.Celem, jaki sobie postawili�my, by�o przedstawienie w jak najbardziej przyst�pnej i jak najkr�tszej formie - jednak bez zbytnich uproszcze� - dw�ch i p� tysi�ca lat historii my�li. Powsta� podr�cznik, kt�ry - tak�e dzi�ki swojemu przejrzystemu uk�adowi oraz obszernym indeksom - mo�e zawsze s�u�y� pomoc� w odszukaniu ��danych informacji. Szczeg�lnie tym, dla kt�rych mi�o�� do wiedzy przemieni si� w partnerstwo na ca�e �ycie. Artyku�y naszego chronologicznie uporz�dkowanego leksykonu poprowadz� Czytelnika przez kolejne epoki, kierunki i systemy filozoficzne. Przede wszystkim jednak chcemy nasz� ksi��k� zach�ci� do g��bszego wkroczenia w fascynuj�c� materi� filozofii. .,.,�.FILOZOFIA WSCHODUIndieFilozofi� indyjsk� Europejczycy odkryli dopiero w XIX wieku, ale od razu przyj�li j� entuzjastycznie z powodu niezwyk�o�ci zawartych w niej pogl�d�w. Poci�gaj�ca by�a zw�aszcza idea w�dr�wki dusz, w tej formie nieznana krajom Zachodu. Podziw budzi�o wielkie przywi�zanie do tradycji, intrygowa� odmienny stosunek do �ycia, cechuj�cy si� niewielkim powa�aniem dla spraw ziemskich i rozumu, ogromnym za� dla intuicji.My�l filozoficzna Indii wp�yn�a przede wszystkim na tw�rczo�� Schopenhauera, lecz obecna jest tak�e w dzie�ach Herdera oraz Schellinga. Jej dzieje mo�na bardzo og�lnie podzieli� na: okres Wed (XV-V w. p.n.e.), okres system�w klasycznych (V w. p.n.e. do V w. n.e.), do kt�rego zaliczamy tak�e d�inizm i buddyzm oraz okres postklasyczny (X-XIX w.) i filozofi� wsp�czesn� (od XIX w.).Inaczej ni� w przypadku filozofii zachodniej, tym okresom nie odpowiadaj� okre�lone epoki w historii Indii. Niemniej jednak dla orientacji warto zapozna� si� cho�by z najwa�niejszymi datami w dziejach tego kraju. Oko�o roku 1500 p.n.e. do Indii zacz�li z p�nocnego zachodu nap�ywa� Ariowie. Wyparli oni starsz� kultur� tubylcz� znad Indusu i wprowadzili w�asny, trzyklasowy system spo�eczny, kt�ry sta� si� podstaw� systemu kastowego.Powi�zania handlowe z Europ� istnia�y ju� dawniej, jednak do bli�szego zetkni�cia kultury Indii z europejsk� dosz�o do-12Filozofia Wschodupiero w IV w. p.n.e., gdy Aleksander Wielki w roku 325 p.n.e. rozci�gn�� granice swojego pa�stwa a� po rzek� Indus. Rozpad imperium Aleksandrowego umo�liwi� w wieku III p.n.e. powstanie wielkiego pa�stwa indyjskiego pod w�adaniem A�oki. Okaza�o si� ono jednak tworem nietrwa�ym: mniejsze i wi�ksze kr�lestwa powstawa�y i pada�y. Najpierw ziemie indyjskie najechali Hunowie, potem Turcy, a od roku 711 zacz�li nap�ywa� Arabowie, a wraz z nimi islam, kt�ry zacz�� wypiera� rodzim� religi� i filozofi�. Dopiero w wieku XVII uda�o si� pod w�adz� cesarzy z dynastii Mogo��w zjednoczy� znaczne po�acie kraju. W wieku XIX Indie sta�y si� koloni� brytyjsk�. Niezale�no�� uzyska�y w 1947 roku.WedyWedy, �wi�te ksi�gi staroindyjskie, stworzyli Ariowie, kt�rzy zacz�li nap�ywa� na tereny Indii od XV wieku p.n.e. Zapisane w sanskrycie Wedy (sanskr. weda 'wiedza, pismo �wi�te'), obejmuj� cztery g��wne zbiory o nazwach: Rigweda, Samaweda, Jadiurweda oraz Atharwaweda i zawieraj� hymny pochwalne, pie�ni, formu�y ofiarne i mod�y oraz zakl�cia magiczne, przeznaczone dla u�ytku czterech kap�an�w, bramin�w, odprawiaj�cych obrz�dy ofiarne. Te cztery zbiory maj� mniej wi�cej obj�to�� sze�ciu Biblii. W szerszym sensie do Wed zalicza si� ponadto teksty teologiczne, Brahmany, w kt�rych sk�ad wchodz� z kolei powsta�e mi�dzy VIII a VI w. p.n.e. Upaniszady (sanskr. 'nauka dla tych, kt�rzy siedz� w pobli�u �mistrza�').Te ostatnie s� cennym wyk�adem filozoficznym, o kt�rym Schopenhauer powiedzia�, �e jest to przynosz�ca najwi�cej korzy�ci i najbardziej podnios�a lektura na �wiecie.W jednej z najstarszych cz�ci Wed, w Rigwedzie, przedstawiony jest �wiat bog�w wedyjskich, z Indr�, bogiem nieba,Indie13burzy i wojny, na czele. Panteon wedyjski przypomina swoimi ludzkimi cechami panteon grecki. W Rigwedzie znajdujemy tak�e indyjski mit stworzenia �wiata, wed�ug kt�rego z chaosu, odpowiadaj�cego poj�ciu apeiron presokratyk�w, poprzez dzia�anie wewn�trznej, w�a�ciwej tak�e cz�owiekowi si�y ... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl audipoznan.keep.pl
Matthias VogtHISTORIAFILOZOFIIDLA WSZYSTKICHZ niemieckiego prze�o�y�a Maria SkalskaKDCKLUB DLA CIEBIETytu� orygina�uDumonts Handbuch PhilosophieWydanie oryginalne wydawnictwa DuMont monte Verlag GmbH&co.KG,KolnRedaktor prowadz�cySylwia BartkowskaProjekt ok�adki Agnieszka SkriabinRedakcjaEwa KarwowskaKonsultacja merytoryczna Lech Kozi�skiKorektaDagmara Kassya�skaCopyright � DuMont monte Verlag, Koln 2003Copyright � for the Polish translation by Maria Skalska, 2004Copyright � for the Polish edition by Bauer-Weltbild Media Sp. z o.o.,Sp. k., Warszawa 2004Wszystkie prawa zastrze�oneBauer-Weltbild Media Sp. z o.o., Sp. k. Klub dla Ciebie Warszawa 2007www.kdc.plTrzysta osiemdziesi�ta �sma publikacja Klubu dla CiebieISBN 978-83-7.404-036-5Sk�ad i �amanie EFKA, ��d�Druk i oprawaCPI Moravia Books s.r.o.Brnenska 1024CZ-69123PohoreliceSPIS TRE�CIWst�p 9FILOZOFIA WSCHODU 11Indie 11Wedy 12 � Systemy klasyczne 13 � Buddyzm 15Chiny 16Konfucjanizm 17 � Taoizm 19FILOZOFIA ZACHODU 21FILOZOFIA STARO�YTNA 21 Presokratycy 23Jo�scy filozofowie przyrody 24 � Tales z Miletu 26 � Anaksymander 28 � Anaksymenes 30 � Pitagoras 31 � Heraklit 34 � Eleaci 38 � Ksenofanes 38 � Parmenides 40 � Zenon z Elei 43 � Empedokles 45 � Anaksagoras 48 � Demokryt 50 � Sofi�ci 54 � Protagoras 57 � Gorgiasz 59Okres klasyczny 61Sokrates 62 � Szko�y sokratyczne 70 � Platon 73 � Arystoteles 84Hellenizm i Rzym 96Stoa 97 � Zenon z Kition 104 � Kleantes 104 � Chryzyp 105 � Panajtios z Rodos 105 � Posejdonios z Apamei 106 � Seneka 107 � Epiktet 109 � Marek Aureliusz 110*Historia filozofii dla wszystkichEpikur 112 � Sceptycyzm 120 � Eklektyzm 124 � Cyceron 125 � Filon z Aleksandrii 127 � Neoplatonizm 129 � Plotyn 132�REDNIOWIECZE 138Patrystyka 139Klemens z Aleksandrii 145 � Orygenes 146 � Augustyn 148Scholastyka 162Okres wczesny scholastyki 164 � Jan Szkot Eriugena 167 � Anzelm z Canterbury 169 � Pierre Abelard 172 � Okres klasyczny scholastyki 175 � Bonawentura 178 � Albert Wielki 179 � Tomasz z Akwinu 181 � P�na scholastyka 192 � Jan Duns Szkot 194 � Wilhelm Ockham 197 � Mistrz Eckhart 202Filozofla niechrze�cija�ska 206Filozofia islamska 207 � Filozofia �ydowska 212CZASY NOWO�YTNE 215Odrodzenie 216Humanizm 219 � Miko�aj z Kuzy 223 � Marsilio Ficino 230 � Pico delia Mirandola 231 � Michel Ey�uem de Montaigne 232 � Filozofowie przyrody 233 � Miko�aj Kopernik 236 � Paracelsus 237 � Giordano Bruno 239 � Johannes Kepler 241 � Galileusz 242 � Francis Bacon 245 � Reformacja 248 � Marcin Luter 251 � Jakub Boehme 253 � Filozofowie pa�stwa 255Spis stre�ciWiek XVII i XVIII 263Racjonalizm 265 � Kartezjusz 268 � Baruch Spinoza 274 Gottfried Wilhelm Leibniz 280 � Empiryzm 284 � John Locke 286 � George Berkeley 289 � David Hume 290 � O�wiecenie 294 � Monteskiusz 298 � Wolter 299 � Encyklopedy�ci 301 � Jean Jacques Rousseau 303 � Immanuel Kant 306CZASY NAJNOWSZE 316Wiek XIX 317Filozofowie wiary 322 � Romantyzm i idealizm niemiecki 324 � Johann G. Fichte 326 � Friedrich Schelling 330 � Georg Hegel 334 � Artur Schopenhauer 341 � Materializm 345 � Ludwig Feuerbach 347 � Karol Marks 348 � S0ren Kierkegaard 352 � Friedrich Nietzsche 355 � Pozytywizm 359 � Auguste Comte 360 � John Stuart Mili 361 � Pragmatyzm 363Wiek XX 365Filozofia �ycia: Wilhelm Dilthey 368 �Henri Luois Bergson 369 � Fenomenologia:Edmund Husserl 372 � Herman Schmitz 374 �Filozofia egzystencjalna: Karl Jaspers 376 � Albert Camus 377 �Jean-Paul Sartre 379 � Martin Heidegger 383 �Marksizm: Ernst Bloch 386 � Teoria krytyczna:Max Horkheiemer 388 � Theodor W. Adorno 390 �Jiirgen Habermas 391 � Racjonalizm krytyczny:Karl Raimund Popper 393 � Teoria systemowa:Niklas Luhmann 395 � Filozofia analityczna:Bertrand Russel 397 � Ludwig Wittgenstein 399 �Historia filozofii dla wszystkichStrukturalizm: Ferdinand de Saussure 403 � Claude Levi--Strauss 404 � Michel Foucault 405 � Postmodernizm: Jean Francois Lyotard 407 � Peter Sloterdijk 409Przypisy 413 � Indeks osobowy 417 � Indeks rzeczowy 427Wst�pNie jest wa�ne, w jaki spos�b dochodzimy do potrzeby filozofowania: czy przez �zadziwienie �wiatem", przez niemo�no�� uwolnienia si� od dzieci�cych pyta� w rodzaju: �sk�d si� wzi�a ziemia, dlaczego B�g jest dobry, dlaczego cz�owiek umiera"; czy mo�e przez Kantowskie pytania o to, jak daleko si�ga ludzkie poznanie, jak powinni�my post�powa�, w co mo�emy wierzy�. Nie ma to znaczenia. Na pewno jednak warto zaopatrzy� si� w odpowiedni or� - w wiedz� o tym, jak filozofowali s�ynni my�liciele. Filozofia bowiem uczy nas -jak m�wi Kartezjusz, ojciec filozofii nowo�ytnej - z pozorem prawdy m�wi� o wszystkim, i przynosi podziw tych, kt�rzy s� mniej ni� my uczeni.Filozofia, podobnie jak wi�kszo�� wyk�adanych dzisiaj na uniwersytetach nauk, kt�re zreszt� wszystkie by�y kiedy� ga��ziami tej w�a�nie uniwersalnej nauki - jak cho�by fizyka, socjologia, czy ekonomia - w ci�gu wielu stuleci swojego rozwoju r�nicowa�a si� coraz bardziej, powstawa�y coraz to nowe kierunki i nurty my�lenia. Z drugiej strony, przez wyodr�bnienie si� dyscyplin szczeg�owych, filozofia coraz bardziej ust�powa�a pola uczonym, naukowcom i profesorom.10 Wst�pDlatego nie jest �atwo amatorowi filozofii, owej �przyjaci�ki m�dro�ci" (bo takie jest greckie znaczenie tego s�owa) orientowa� si� w prawdziwym g�szczu filozoficznych szk� i kierunk�w. Nikt nie ma ju� dzisiaj czasu i cierpliwo�ci na studiowanie �r�de�, tekst�w Kanta, Arystotelesa czy Nietzschego, na przys�uchiwanie si� akademickim dyskusjom o hermeneu-tyce czy fenomenologii, nie m�wi�c ju� o ich zrozumieniu.I w�a�nie dla takich os�b, dla tych, kt�rzy mimo wszystko chc� zaryzykowa� przygod� z my�leniem albo te� musz� j� podj�� ze wzgl�du na studia, jest przeznaczona nasza ksi��ka.Celem, jaki sobie postawili�my, by�o przedstawienie w jak najbardziej przyst�pnej i jak najkr�tszej formie - jednak bez zbytnich uproszcze� - dw�ch i p� tysi�ca lat historii my�li. Powsta� podr�cznik, kt�ry - tak�e dzi�ki swojemu przejrzystemu uk�adowi oraz obszernym indeksom - mo�e zawsze s�u�y� pomoc� w odszukaniu ��danych informacji. Szczeg�lnie tym, dla kt�rych mi�o�� do wiedzy przemieni si� w partnerstwo na ca�e �ycie. Artyku�y naszego chronologicznie uporz�dkowanego leksykonu poprowadz� Czytelnika przez kolejne epoki, kierunki i systemy filozoficzne. Przede wszystkim jednak chcemy nasz� ksi��k� zach�ci� do g��bszego wkroczenia w fascynuj�c� materi� filozofii. .,.,�.FILOZOFIA WSCHODUIndieFilozofi� indyjsk� Europejczycy odkryli dopiero w XIX wieku, ale od razu przyj�li j� entuzjastycznie z powodu niezwyk�o�ci zawartych w niej pogl�d�w. Poci�gaj�ca by�a zw�aszcza idea w�dr�wki dusz, w tej formie nieznana krajom Zachodu. Podziw budzi�o wielkie przywi�zanie do tradycji, intrygowa� odmienny stosunek do �ycia, cechuj�cy si� niewielkim powa�aniem dla spraw ziemskich i rozumu, ogromnym za� dla intuicji.My�l filozoficzna Indii wp�yn�a przede wszystkim na tw�rczo�� Schopenhauera, lecz obecna jest tak�e w dzie�ach Herdera oraz Schellinga. Jej dzieje mo�na bardzo og�lnie podzieli� na: okres Wed (XV-V w. p.n.e.), okres system�w klasycznych (V w. p.n.e. do V w. n.e.), do kt�rego zaliczamy tak�e d�inizm i buddyzm oraz okres postklasyczny (X-XIX w.) i filozofi� wsp�czesn� (od XIX w.).Inaczej ni� w przypadku filozofii zachodniej, tym okresom nie odpowiadaj� okre�lone epoki w historii Indii. Niemniej jednak dla orientacji warto zapozna� si� cho�by z najwa�niejszymi datami w dziejach tego kraju. Oko�o roku 1500 p.n.e. do Indii zacz�li z p�nocnego zachodu nap�ywa� Ariowie. Wyparli oni starsz� kultur� tubylcz� znad Indusu i wprowadzili w�asny, trzyklasowy system spo�eczny, kt�ry sta� si� podstaw� systemu kastowego.Powi�zania handlowe z Europ� istnia�y ju� dawniej, jednak do bli�szego zetkni�cia kultury Indii z europejsk� dosz�o do-12Filozofia Wschodupiero w IV w. p.n.e., gdy Aleksander Wielki w roku 325 p.n.e. rozci�gn�� granice swojego pa�stwa a� po rzek� Indus. Rozpad imperium Aleksandrowego umo�liwi� w wieku III p.n.e. powstanie wielkiego pa�stwa indyjskiego pod w�adaniem A�oki. Okaza�o si� ono jednak tworem nietrwa�ym: mniejsze i wi�ksze kr�lestwa powstawa�y i pada�y. Najpierw ziemie indyjskie najechali Hunowie, potem Turcy, a od roku 711 zacz�li nap�ywa� Arabowie, a wraz z nimi islam, kt�ry zacz�� wypiera� rodzim� religi� i filozofi�. Dopiero w wieku XVII uda�o si� pod w�adz� cesarzy z dynastii Mogo��w zjednoczy� znaczne po�acie kraju. W wieku XIX Indie sta�y si� koloni� brytyjsk�. Niezale�no�� uzyska�y w 1947 roku.WedyWedy, �wi�te ksi�gi staroindyjskie, stworzyli Ariowie, kt�rzy zacz�li nap�ywa� na tereny Indii od XV wieku p.n.e. Zapisane w sanskrycie Wedy (sanskr. weda 'wiedza, pismo �wi�te'), obejmuj� cztery g��wne zbiory o nazwach: Rigweda, Samaweda, Jadiurweda oraz Atharwaweda i zawieraj� hymny pochwalne, pie�ni, formu�y ofiarne i mod�y oraz zakl�cia magiczne, przeznaczone dla u�ytku czterech kap�an�w, bramin�w, odprawiaj�cych obrz�dy ofiarne. Te cztery zbiory maj� mniej wi�cej obj�to�� sze�ciu Biblii. W szerszym sensie do Wed zalicza si� ponadto teksty teologiczne, Brahmany, w kt�rych sk�ad wchodz� z kolei powsta�e mi�dzy VIII a VI w. p.n.e. Upaniszady (sanskr. 'nauka dla tych, kt�rzy siedz� w pobli�u �mistrza�').Te ostatnie s� cennym wyk�adem filozoficznym, o kt�rym Schopenhauer powiedzia�, �e jest to przynosz�ca najwi�cej korzy�ci i najbardziej podnios�a lektura na �wiecie.W jednej z najstarszych cz�ci Wed, w Rigwedzie, przedstawiony jest �wiat bog�w wedyjskich, z Indr�, bogiem nieba,Indie13burzy i wojny, na czele. Panteon wedyjski przypomina swoimi ludzkimi cechami panteon grecki. W Rigwedzie znajdujemy tak�e indyjski mit stworzenia �wiata, wed�ug kt�rego z chaosu, odpowiadaj�cego poj�ciu apeiron presokratyk�w, poprzez dzia�anie wewn�trznej, w�a�ciwej tak�e cz�owiekowi si�y ... [ Pobierz całość w formacie PDF ]