Zagadnienia do egzaminu z Historii myśli socjologicznej
Przedstawiciele socjalizmu utopijnego
* Henri Saint – Simon ‘’Katechizm industrialialistów‘’,
* Robert Owen,
* Charls Fourier,
Przedstawiciele ewolucjonizmu w naukach społecznych
* H. Spencer ‘’Zasady socjologii‘’ 1876-96,
* L. H. Morgan,
Przedstawiciele psychologizmu
* Sigmund Freud ‘’Kultura jako źródło cierpienia‘’,
* Vilfredo Pareto (jeden z twórców teorii elit, koncepcji anty elit oraz teorii cyrkulacji elit),
* Gabriel Tarde ‘’Opinia i tłum‘’ 1901,
Przedstawiciele socjologizmu
* E. Durkheim ‘’Zasady metody socjologicznej‘’ 1835 r. (jeden z twórców nowoczesnej socjologii),
Przedstawiciele socjologii formalnej
* F. Tonnies ‘’Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury‘’
1887 (twórca systemu , wprowadził termin woluntaryzm, zapoczątkował w socjologii formalizm),
* Georg Simmel (współtwórca socjologii formalnej),
Przedstawiciele socjologii humanistycznej
* Max Weber,
* Ferdynand Znaniecki,
Przedstawiciel pozytywizmu
* August Comte ‘’Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej‘’,
Przedstawiciel ekologii społecznej
* Robert E. Park,
Gustaw Le Bon ‘’Psychologia tłumów‘’1895, Gabriel Tarde ‘’Opinia i tłum‘’ wyd., 1901
Pytania
1. Koncepcja społeczeństwa industrialnego wg H. Saint – Simona.
2. Krytyka społeczeństwa burżuazyjnego wg H. Saint – Simona.
3. Poglądy socjalizmu utopijnego na naturę ludzką.
4. Metody socjologii wg A. Comte’a.
5. Klasyfikacja nauk wg A. Comte’a.
6. Socjologia jako nauka pozytywna w/g A. Comte’a.
7. Dziedziny socjologii wg A. Comte’a.
8. Prawo postępu (prawo rozwoju umysłu ludzkiego) wg A. Comte’a.
9. Typologia społeczeństw wg H. Spencera.
10. Koncepcja zmiany społecznej w ewolucjonizmie.
11. Koncepcja osobowości wg S. Freuda.
12. Koncepcja kultury wg S. Freuda.
13. Teoria naśladownictwa wg G. Tarde’a.
14. Opinia i tłum w teorii G. Tarde’a.
15. Teoria krążenia elit wg V. Pareto.
16. Rezydua i derywacje wg teorii V. Pareto.
17. Fakt społeczny wg E. Durkheima.
18. Typologia samobójstw wg E. Durkheima.
19. Wskaźnik solidarności wg E. Durkheima.
20. Wskaźnik integracji społecznej wg E. Durkheima.
21. Solidarność mechaniczna i ograniczona wg E. Durkheima.
22. Funkcje religii wg E. Durkheima.
23. Pojęcie anomii wg E. Durkheima.
24. Pojęcie woli w teorii F. Tonniesa.
25. Wspólnota wg F. Tonniesa.
26. Stowarzyszenie wg F. Tonniesa.
27. Społeczeństwo wg G. Simmla.
28. Forma społeczna w/g G. Simmla na przykładzie obcego.
29. Typ idealny wg M. Webera.
30. Biurokracja wg M. Webera.
31. Wpływ etyki protestanckiej na kapitalistyczny etos pracy w/g M. Webera.
32. Typologia działań społecznych wg M. Webera.
33. Stratyfikacja społeczna wg M. Webera.
34. Współczynnik humanistyczny w/g F. Znanieckiego.
35. Pojęcie wartości w teorii F. Znanieckiego.
36. Metoda biograficzna wg F. Znanieckiego.
37. Zbiorowości terytorialne (community) i społeczeństwo (society) w teorii R. Parka.
38. Procesy społeczne wg R. Parka.
39. Rola socjalizmu utopijnego w powstaniu socjologii.
40. Spór psychologizmu z socjalizmem.
41. Koncepcja człowieka i społeczeństwa w socjologii humanistycznej.
42. Przesłanki wyodrębnienia się socjologii jako samodzielnej dyscypliny naukowej.
43. Naturalizm w socjologii.
44. Przewrót antypozytywistyczny w socjologii.
1. Koncepcja społeczeństwa industrialnego wg H. Saint – Simona.
Koncepcja społeczeństwa industrialnego wg H. Saint – Simona:
ü wszystko, co służy zaspokajaniu potrzeb zbiorowości „industria” (nie tylko produkcja dóbr materialnych, ale też sztuka i
nauka), służy dobru ogólnemu,
ü żądał zniesienia nierówności,
ü uważał, że państwo powinno przeobrazić się w jeden wielki warsztat produkcyjny,
ü władza nad ludźmi powinna przeobrazić się we władzę nad rzeczami,
ü władza powinna przejść w ręce uczonych i organizatorów produkcji, gdyż oni potrafią najlepiej pokierować wytwórczością,
2. Krytyka społeczeństwa burżuazyjnego wg H. Saint – Simona.
ü Prawnicy i metafizycy mają skłonności do uważania formy za treść, a wyrazów za rzecz, dlatego nie posiadają wiedzy pozytywnej.
ü Uczeni i przemysłowcy to grupa, która może ukształtować przyszłość społeczeństwa, gdyż tworzą oni rzeczywiste
wyznaczniki procesów historycznych.
ü Należy poszerzyć rolę działacza, a ograniczyć pseudo działania gadacza.
3. Poglądy socjalizmu utopijnego na naturę ludzką.
Pierwsi socjaliści utopijni dążyli do systemu idealnego bez egoizmu, przymusu oraz wyzysku. Chcieli oni zastąpić tradycyjny układ pracodawca – robotnik wymyślonymi przez siebie dobrowolnymi zrzeszeniami produkcyjnymi.
ü Henri Saint – Simon twierdził, że do własności uprawnieni są tylko ludzie wykonujący osobiście pracę produkcyjną, czyli robotnicy, rzemieślnicy, rolnicy i technicy. Nazwał ich pszczołami, a pozostała część, tj. właścicieli, określił mianem trutniów, których jako nieprzydatnych należy – wyeliminować. Jego zwolennicy domagali się zniesienia dziedziczenia i uspołecznienia środków produkcji (fabryk i ziemi).
ü Karol Fourier proponował likwidację dotychczasowego układu społecznego i utworzenie w to miejsce nowej organizacji społeczeństwa falangi – samowystarczalnej organizacji spółdzielczej, zrzeszającej przedstawicieli wszystkich zawodów. Mieli oni zamieszkiwać w osiedlach zwanych falansterami.
ü Robert Owen uważał, że tylko zniesienie własności prywatnej pozwoli wszystkim korzystać z efektów pracy. Wskazywał drogę do celu w postaci spółdzielni i związków zawodowych. Jako bogaty fabrykant, próbował praktycznie realizować swoje poglądy przez zakładanie wzorcowych kolonii w Ameryce, ale ulegały one szybkiemu rozpadowi. W 1833 r. założył Ogólnokrajowy Związek Związków Zawodowych.
ü Ludwik Blanc proponował tworzenie dużych zakładów pracy (zapewnienie robotnikom narzędzi i miejsca pracy), stworzenie przedsiębiorstw prywatnych, społeczeństwo idealne żyje w niezależnych grupach,
4. Metody socjologii wg A. Comte’a.
August Comt wprowadził pojęcie „metoda pozytywna" jako sposób patrzenia na świat, aby go poznawać i nad nim panować, by go zmieniać, budować według własnego uznania w sposób możliwie najlepszy.
Metoda socjologii wg Comte’a zakłada:
ü badanie zjawisk społecznych w ich powiązaniu ze sobą,
ü przyjmowanie całościowego punktu widzenia,
ü przechodzenia od tego co proste do tego co złożone,
ü posuwanie się od rzeczy znanych do nie znanych,
Socjologia korzysta z metod innych nauk (posuwanie się od rzeczy znanych do nieznanych):
a) obserwacji – opartej na minimalnej wstępnej teorii (inaczej nie miałaby żadnego sensu),
b) eksperymentu – zdobywanie wiedzy, aby zastąpić ją wiedzą eksperymentalną,
c) porównania – wg metody historycznej, porównywanie danych z różnych okresów historycznych, porównywanie różnych faz,
Stosuje też metodę historyczną, która skupia się na dziejach ludzkości, nie poszczególnych społeczeństw.
5. Klasyfikacja nauk wg A. Comte’a.
Klasyfikacja nauk jest zbudowana od ogólnych (najmniejsze zastosowanie praktyczne – proste) do szczegółowych (największe zastosowanie praktyczne – złożone).
Wyróżnione zostają:
a) nauki dotyczące ciał martwych:
* fizyka niebieska – astronomia,
* fizyka ziemska – fizykę właściwa i chemię,
b) nauki dotyczące ciał zorganizowanych, ożywionych – fizyka organiczna:
* odnoszące się do jednostki (fizjologia właściwa) i gatunku (fizyka społeczna),
Ostatnia z wyróżnionych nauk zostaje nazwana socjologią, która jest podzielona na statykę i dynamikę społeczną.
Przedmiotem dociekań statyki stają się:
ü rodzina,
ü podział pracy,
ü&...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]