[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Z ksi��ki Krzysztofa Micha�ka "Droga do pot�gi. historia Stan�w Zjedno�czonych 1861-1945" wskanowa� nast�puj�ce fragm�ty:strony od 207 do 211strony od 407 do ko�ca����krzysztof micha�ek____��NA DRODZE KU POt�DZE__��HISTORIA STAN�W ZJEDNOCZoNYCH Ameryki__��1861-1945____������������Warszawa 1991____WST�PJAk wiele lat powinny liczy� sobie dzieje danego kraju, by u-zna� je za materig wart� samodzielnych bada� historycznych? Czyhistoria takich kraj�w,. jak np. Australia lub Stany Zjednoczone,musi, ze wzglgdu na sw�j kr�tki okres, by� automatycznie ubo�szai mniej atrakcyjna ni� dzieje pa�stw i spo�ecze�stw europejskichlub azjatyckich? Te i szereg innych pyta� zadawa�em sobie w�w-czas, gdy s�ysza�em tu i �wdzie opini�, �e dwie�cie lat, jakie min�-�o od utworzenia pa�stwa ameryka�skiego, to w por�wnaniu z hi-stori� wielu innych kraj�w zbyt kr�tki okres, by m�c stosowa� wo-bec niego warsztat historyka. Zawsze te� w takich przypadkachstawa� mi przed oczami obraz ekspozycji z Narodowego MuzeumHistorii i Techniki w Waszyngtoliie, gdzie przedmioty nale��ce wXVI w. do Indian p�nocnoameryka�skich opatrzone by�y nalepka-mi "znaleziska prel istoryczne". dak�e z�udne mo�e by� poczucieczasu odmierzanego miar� europejsk�, przeniesion� na grunt po-zaeuropej ski.Dzieje ameryka�skie s� zajmuj�ce nie ze wzgl�du na sw� d�u-go��, lecz przede wszystkim z uwagi na intensywno�� wystgpuj�-cych - niekiedy zreszt� w bardzo kr�tkich okresach - zjawisk,proces�w i przemian na tak odmiennych pod wzgl�dem geograficz-nym, przyrodniczym i klimatycznym obszarach, jak Wschodnie iZachodnie Wybrze�e, czy P�noc i Po�udnie. Stawiaj�c za� przys�o-wiow� kropk� nad "i", powiedzie� nale�y, i� �ledz�c histori� Sta-n�w Zjednoczonych, zw�aszcza w okresie zakre�lonym przez cezurywymienione w podtytule, w istocie przygl�damy si� narodzinom irozwojowi pewnej cywilizacji, kt�ra, im bli�ej naszych czas�w, tym5bardziej staje si� now� jako�ci� w geohistorycznej siatce cywiliza-eji wytworzonych przez gatunek ludzki.Zafascynowany przedmiotem bada�, ale i �wiadom problem�w, zjakimi przyjdzie mi si� upora�, przysta�em na propozycj� Wydaw-nictwa, kt�re w 1984 r. zaproponowa�o mi napisanie syntezy dzie-j�w ameryka�skich lat 1861-1945. Wymienione cezury maj� zwi�-zek z dwoma niezmiernie istotnymi z punktu widzenia historii te-go kraju wydarzeniami, jakimi by�y wojna secesyjna oraz drugawojna �wiatowa. Okre�lony wynik pierwszej przyni�s� trudne doprzecenienia zmiany w wymiarze wewn�trznym, udzia� za� USA wdrugiej sprawi�, �e kraj �w sta� si� supermocarstwem wsp�decydu-j�cym obecnie o losach �wiata.Zakre�lony datami granicznymi okres stanowi swego rodzajukulminacj� trudno�ci i problem�w staj�cych przed historykiemamerykanist�. Na te bowiem lata przypada zar�wno tragiczny fi-na� zamierze� Po�udnia dotycz�cych samodzielnego bytu pa�stwo-wego jak i, nie mniej dramatyczny, koniec epopei Indian walcz�-cych z naporem osadnictwa bia�ego cz�owieka. W omawianychdziesi�cioleciach nast�pi�o zako�czenie procesu kolonizacji Pogra-nicza, kt�rego osobliw� subkultur� opisywa�o wielu ameryka�-skich pisarzy, nastgpnie za� pokazywa�y setki film�w hollywoodz-kich, a tak�e narodziny Ameryki przemys�owej i wielkomiejskiej.W wymiarze spo�ecznym historia Stan�w Zjednoczonych oma-wianego okresu to zar�wno zjawisko masowej, wielomilionowejimigracji, kt�rej inno�� od przybyszy wcze�niej osiad�ych w Sta-nach Zjednoczonych tworzy�a warunki powstawania niezliczo-nych, i to w r�nych wymiarach, konflikt�w, jak i wielu nowychzjawisk w relacjach �wiata pracy i �wiata kapita�u.Ulice miast ameryka�skich z tego okresu by�y �wiadkami mani-festacji wojuj�cych sufra�ystek, pragn�cych doprowadzi� do r�w-nouprawnienia kobiet, i pe�nych oburzenia na upadek obyczaj�wzwolennik�w wprowadzenia prohibicji. Maszerowali tam cz�onko-wie Ku-Klux-Klanu wyst�puj�cy przeciwko Murzynom, imigran-tom czy radyka�om politycznym, jak r�wnie� biedacy z "armii" Ja-coba Coxeya ��daj�cy prawa do pracy.W Nowym Jorku, Chicago czy Waszyngtonie paradowali w tychlatach bohaterowie "wspania�ej ma�ej wojny", jak zwano konfliktzbrojny z Hiszpani� z 1898 r., a tak�e �o�nierze i oficerowie z armii6ekspedycyjnych wys�anych do Europy w I i II wojnie �wiatowej.Girlandy serpentyn spada�y r�wnie� na bohater�w w rodzaju Char-lesa Lindbergha, kt�ry wyprawiaj�c si� w 1927 r. w samotny lotprzez Atlantyk skr�ci� dystans pomi�dzy Ameryk� i Europ�. Feto-wano tak�e idoli rozwijaj�cej si� kultury masowej, jak RudolphaValentino czy Clarka Gable'a. W centrum spo�ecznej uwagi pozo-stawali r�wnie� wielcy potentaci przemys�owi: John D. Rockefel-ler, Andrew Carnegie i Collis Huntington, kt�rych jedni nazywali"kapitanami przemys�u", inni - "z�odziejskimi baronami".Tak�e �wiat polityki przez dziesi�ciolecia przykuwa� uwag�Amerykan�w. Przez d�ugi czas owo zainteresowanie wi�za�o si� zdzia�alno�ci� tzw. maszyn partyjnych. To za ich spraw� wybory-zw�aszcza w skali miast i stan�w - by�y w tym stopniu manipulo-wane, �e np. kandydaci ze s�ynnej Tammany Hall w Nowym Jorkupo prostu byli skazani na sukces.Przez wiele lat drugiej po�owy XIX w. kwestia na poz�r odleg�aod polityki - sp�r o oparcie waluty na parytecie z�ota lub srebra- pozostawa�a przedmiotem ostrych konflikt�w, prowadz�cychniejednokrotnie do podzia��w frakcyjnych w obr�bie dw�ch wiel-kich partii oraz do narodzin tzw. partii trzecich.Gdy z kolei pod koniec XIX w. wygasa� pocz�y konflikty natym tle, �wiat polityki zacz�� �y� problemami zwi�zanymi ze sfer�stosunk�w z zagranic�. Konflikt pomi�dzy tzw. imperialistami iantyimperialistami zapocz�tkowa� dyskusj�, kt�ra, ze zmiennymikolejami, toczy si� po dzi� dzie�, maj�c za przedmiot kwestie bez-piecze�stwa narodowego, aktywnego udzia�u w polityce migdzyna-rodowej, czy w ko�cu miejsce Stan�w Zjednoczonych w organiza-cjach mi�dzynarodowych, s�u��cych zapewnieniu pokoju regional-nego i �wiatowego.Fascynacje Amerykan�w �yj�cych na prze�omie stuleci nie ogra-nicza�y si� wszak tylko do kwestii spo�ecznych, ekonomicznychczy politycznych. Praktycyzm Amerykan�w, wyrobiony przez dzie-si�ciolecia walki z natur� i z Indianami, sprawi�, �e ich uwag�przyci�ga�y tak�e wynalazki, takie jak Thomasa Edisona, Geo-rge'a Eastmana czy George'a Westinghouse'a. Duma z ju� osi�g-ni�tych rezultat�w, mieszaj�c si� z kompleksem braku d�ugiej hi-storii, pcha�a ich do szybkiego praktycznego wykorzystania dyna-micznie rozwijaj�cej si� wynalazczo�ci, by w sferze kultury mate-7rialnej m�c z powodzeniem konkurowa� z krajami europejskimilub azjatyckimi, kt�re z kolei mog�y poszczyci� si� wybitnymiosi�gni�ciami ze sfery ducha. Tak pojmowana rywalizacja Nowe-go i Starego �wiata prowadzi�a w efekcie do tego, �e ju� w ko�cuminionego stulecia wznoszono w Chicago i Nowym Jorku wyso-ko�ciowce, w pierwszej po�owie za� naszego stulecia tworzonoprzys�owiowe arcydzie�a sztuki in�ynierskiej, jak np. mosty Gol-den Bridge i Oakland Bridge w San Francisco.Niniejsza pozycja kierowana jest do szerokiego kr�gu odbior-c�w, kt�rzy b�d� to poznaj�c histori� Stan�w Zjednoczonych nastudiach uniwersyteckich, b�d� te� ze wzgl�du na prywatne zain-teresowania pragn�liby znacznie rozszerzy� sw� wiedz� na tematdziej�w tego kraju.Bior�c pod uwag� cele pracy, autor stara� si� w miar� r�wno-miernie wyczerpa� wszystkie podstawowe w�tki i om�wi� w�z�owezagadnienia tego okresu. Wobec ogromu materia�u musia� prze-prowadzi� pewn� jego selekcj�, opieraj�c si� na w�asnej skali oce-ny wa�no�ci poszczeg�lnych problem�w, ugruntowanej na wielo-letnich studiach nad prezentowanym okresem.W pracy przyj�ty zosta� uk�ad chronologiczno-problemowy, jakonajbardziej odpowiadaj�cy jej charakterowi. Autor stara� si� przytym nie tylko zaprezentowa� sam� faktografi�, ale tak�e przedsta-wi� j� w ten spos�b, aby ilustrowa�a zjawiska i procesy zachodz�-ce w d�u�szych okresach. Z tego te� powodu poczyni� pewien wy-�om w czystym uk�adzie chronologicznym, wyodr�bniaj�c w posta-ci osobnych rozdzia��w problematyk� zwi�zan� z polityk� zagra-niczn� USA.Autor opar� si� na �r�d�ach i literaturze tematu zbieranych wtrakcie kilku podr�y badawczych odbytych w latach 80. do Sta-n�w Zjednoczonych oraz o�rodk�w amerykanistycznych w Euro-pie. Dzi�ki mo�liwo�ci czerpania z bogatych zbior�w Library ofCongress w Waszyngtonie, Huntington Library w Pasadenie (Kali-fornia), Truman Library w Independence (Missouri), University ofCalifornia (Kalifornia) i Indiana University (Indiana), a ponadtoJohn F. Kennedy Institute for North American Studies w BerlinieZachodnim i Bellagio Studies and Conference Center, nale��cymdo Fundacji Rockefellera, a zlokalizowanym w Bellagio (W�ochy)- autor m�g� sprosta� postawionemu przez Wydawnictwo wymo-gowi przekazania Czytelnikowi opracowania syntetycznego, u-wzgl�dniaj�cego najnowsze rezultaty bada� historycznych prowa-dzonych w kraju i za granic�. Uzupe�nieniem materia��w zebra-nych w wymienionych o�rodkach by�y zbiory bibliotek krajowych,z kt�rych na czo�o wysuwa si� Biblioteka O�rodka Studi�w Ame-ryka�skich Uniwersytetu Warszawskiego - unikalnej, nie tylkona gruncie polskim, plac�wki zajmuj�cej si� badaniami ameryka-nistycznymi.Spos�b wykorzystania pozostaj�cych w dyspozycji autora mate-ria��w wynika� z przyj�tego wraz z Wydawnictwem za�o�enia wpro-wadzenia na rynek krajowy syntezy dziej�w ameryka�skich w po-staci popularnonaukowej. Autor ma nadziej�, �e jego ksi��ka,cho� w skromnym zakresie, przyczyni si� do wype�nienia luki, ja-k� na polskim rynku wydawniczym jest brak odpowiadaj�cych ak-tualnemu stanowi wiedzy historycznej opracowa� syntetycz-nych, dotycz�cych dziej�w Ameryki. Istn... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • audipoznan.keep.pl