[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Henry KuttnerPU�APKA CZASUPrze�o�yliJulita WroniakRobert M. SadowskiSPIS TRE�CIPU�APKA CZASU ........................................ 7S�owo wst�pne .............................................. 9OCZY THARA ............................................... 141DRUGA STRONA LUSTRA ........................ 167O AUTORZE .................................................. 209PU�APKA CZASUPrze�o�y�aJulita WroniakCi�ni�ty przez rozp�tan� energi� atomow� w g��bczasu Mason mia� tylko jedn� szans� ocalenia Alasy,w�adczyni staro�ytnego Al Bekr, Miasta Nauki, i pow-rotu do w�asnej epoki, do roku 1939 � je�eli oddaGreddarowi Klonowi, W�adcy Czasu, sw�j m�zg!Niesamowita opowie�� o ludziach porwanych z epok,kt�re dziel� tysi�ce lat, i przerzuconych w czasie doprapocz�tk�w cywilizacji!WST�PW szyscy wiemy, �e jest lepszy i gorszy czas na zaznajomie-nie si� z dan� ksi��k�. Je�li moment jest odpowiedni, ksi��kapotrafi zmieni� nasz spos�b patrzenia na �wiat, a nawet nasze �y-cie. Mo�e dzi�, Czytelniku, nadszed� czas, aby� � jak ja przedlaty � si�gn�� po powie�� Henry'ego Kuttnera.Z �Pu�apk� czasu" zetkn��em si� po raz pierwszy w 1938 ro-ku, kiedy jako ucze� szko�y podstawowej wzi��em do r�ki amery-ka�ski magazyn Marvel Stories. Widz�c krzykliw� ok�adk� z ry-sunkiem Franka R. Paula, przedstawiaj�cym nag� dziewczyn�w�r�d robot�w, od razu zorientowa�em si�, �e znalaz�em co�, naco czeka�em.Czy �Pu�apka czasu" zmieni�a moje �ycie? Nie ca�kiem. Aleby�o w niej co�, co mnie ogromnie zainteresowa�o; czterdzie�cilat p�niej, kiedy pisa�em Moreau's Other Island, rodzaj ho�dudla H.G. Wellsa, zauwa�y�em, �e po�yczam od Kuttnera perwer-syjn� posta�, kt�ra zafascynowa�a mnie jako dziesi�cioletniegoch�opca: tajemnicz�, egzotyczn� kobiet� nie nale��c� do gatunkuludzkiego...Tak w�a�nie funkcjonuje umys� pisarza: cz�sto zapomina0 r�nych rzeczach, kt�re nagle owocuj� po latach. Do�� nie-zwyk�e wydaje mi si� r�wnie� to, �e mam zaprezentowa� t� po-wie�� polskim czytelnikom. Ale szcz�liwym trafem �wiat fanta-styki naukowej zbudowany jest w�a�nie z takich i innych zagadek1 sprzeczno�ci; dla nas to ju� codzienno��.Kuttner nie nale�y do najbardziej s�awnych pisarzy SF, alejego nazwisko jeszcze d�ugo b�dzie �ywe, gdy� potrafi� opowie-dzie� fascynuj�c� histori� i znale�� dla niej w�a�ciwe s�owa. Wy-chowywa� si� w otoczeniu ksi��ek � jego ojciec by� antykwariu-szem, co niew�tpliwie mia�o wp�yw na m�odego Kuttnera.Urodzi� si� w Los Angeles w 1915 roku, zmar� za� w ro-ku 1958. Zarabia� na �ycie pisaniem opowiada� SF, kt�re dru-kowa�y popularne (groszowe) magazyny nowojorskie. Prawdopo-dobnie najwa�niejszym wydarzeniem w jego �yciu by� �lubz Catherine L. Moore, r�wnie� pisark�, kt�ra podobnie jakKuttner debiutowa�a na �amach Weird Tales. Odk�d zacz�li zesob� wsp�pracowa�, ich tw�rczo�� nabra�a g��bszych tre�ci.Wsp�lnie osi�gn�li ogromn� popularno�� w�r�d mi�o�nik�w fan-tastyki, zw�aszcza w�r�d czytelnik�w Astounding Science Fiction,gdzie Kuttner publikowa� pod wieloma pseudonimami, z kt�rychnajbardziej znany to Lewis Padgett.W�a�nie w Astounding Science Fiction ukaza�y si� opowiadania(pisane wsp�lnie z C. L. Moore), kt�rym pisarz zawdzi�cza swoj�s�aw�: cykl o �ysych wydany p�niej jako powie�� pt. Mutancioraz drugi cykl, kt�rego akcja toczy si� pod morzami Wenus pozniszczeniu Ziemi przez wojn� atomow�; te opowiadania z�o�y�ysi� na powie�� Nie�miertelni.�Pu�apka czasu" poprzedza oczywi�cie te p�niejsze powie�ci.Jest to utw�r melodramatyczny i zawieraj�cy wady typo-we dla tw�rczo�ci komercyjnej, jednak�e jego dynamiczne tem-po sprawia, �e czyta si� go znacznie p�ynniej ni� wiele lepiejnapisanych powie�ci.G��wny bohater, Kent Mason, wpada w pu�apk� czasu i zo-staje przeniesiony z dwudziestego wieku w epok� poprzedzaj�c�nastanie cesarstwa rzymskiego. Trafia do Atlantydy zasypanejpiaskami Sahary*. Mieszka tam Greddar Klon, w�adca czasu,kt�rego odwieczne si�y �yciowe wymagaj� sta�ej regeneracji.Jednym z ciekawszych pomys��w ksi��ki jest posta� kobiety--lamparta, kt�ra na przemian fascynuje Masona i napawa go od-raz�. Pod tym wzgl�dem �Pu�apka czasu" wykazuje du�e podo-bie�stwo do powie�ci Jacka Williamsona Legion Umar�ychopublikowanej w tym samym roku**. Bohater Williamsona r�w-nie� na przemian odczuwa wstr�t i poci�g do pi�knej, niezwyk�ejkobiety, z kt�rej emanuje wr�cz metafizyczne z�o. Kuttner i Wil-liamson oczywi�cie nie pierwsi pos�u�yli si� w literaturze postaci�* por. Atlantyda Pierre'a Benoit (przyp. red.).** �Srebrny Glob", tom 2. Tytu� oryginalny �Legion czasu" (przyp. red.).kobiety-wampa; wywodzi si� ona z dalekiej przesz�o�ci � naprzyk�ad u Homera wyst�puje jako Circe. Jednak�e literatura fan-tastyczno-naukowa stworzy�a dla niej wiele zaskakuj�cych i ory-ginalnych wciele�.Erotyzm, zar�wno w �yciu jak i literaturze, jest obecnie bardziejakceptowany ni� w 1938 roku, wi�c si�� rzeczy �Pu�apka czasu"wydaje si� dzi� znacznie mniej �mia�� histori�, ni� kiedy czyta�em j�jako m�ody ch�opiec. Wci�� jednak stanowi doskona�e przypo-mnienie, �e literatura SF od dawna ��czy erotyk� z rzeczami nie-zwyk�ymi i dziwacznymi. Mimo popularnych akcesori�w, jak statkikosmiczne, roboty oraz przysz�o�ciowa, wielce skomplikowanatechnika, zdrowy element erotyzmu zawsze by� w niej obecny, cho�cz�sto zakamuflowany. No c�, bez wzgl�du na to, co jaki� m�drekm�g�by twierdzi�, pisarze s� tylko lud�mi, tak samo jak czytelnicyich utwor�w.Widoczne w tw�rczo�ci Kuttnera przejawy tego, co mo�naokre�li� mianem swobody obyczaj�w, nie zyska�y aprobaty w�r�dpewnych kr�g�w �wczesnego fandomu. Powodowani fa�szywie po-j�tym purytanizmem ludzie ci domagali si� literatury SF ca�kowi-cie pozbawionej element�w erotycznych. W ten spos�b wielewsp�czesnych problem�w tak�e przesta�oby istnie�. Trudno sobiewyobrazi� bardziej szar� utopi�! Jednak�e ten puryta�ski stosunekdo �ycia i literatury fantastyczno-naukowej dominowa� przez wielelat. Na pocz�tku lat czterdziestych w Astounding Science Fictionrzadko spotyka�o si� jakiekolwiek wzmianki o seksie. By� mo�e seksukradkiem powr�ci� do literatury SF w�a�nie dzi�ki parze Kuttner--Moore, kt�ra w takich utworach jak � Vintage Season" i Nie�mier-telni z wyra�n� przyjemno�ci� opisywa�a zmys�owe, dekadenckiespo�ecze�stwa przysz�o�ci.Wydaje mi si�, �e Kuttner i Moore czuliby si� w swoim �ywiolew latach sze��dziesi�tych � tej tak przecie� liberalnej dekadzie.Jednak�e Henry Kuttner zmar� nagle na zawa� serca w lutym 1958roku, wkr�tce po proroczym �nie. Odszed� w stosunkowo m�odymwieku.Tw�rczo�� Kuttnera, je�li nie liczy� dzie� powsta�ych w okresieudanej wsp�pracy z �on�, w sumie rozczarowuje. Zdarza�y mu si�jednak samodzielne wzloty i wierz�, �e �Pu�apka czasu" w�a�nie dotakich nale�y. Brian w_ AldissRozdzia� IZIELONE MONOLITYJVent Mason s�aniaj�c si� ze zm�czenia dotar� naszczyt wzg�rza i rozejrza� si� wko�o oczami obrz�k�ymi ods�o�ca. Sp�kane usta wykrzywi�y mu si� w gorzkim u�mie-chu, kiedy patrzy� na ci�gn�ce si� w niesko�czono�� ska�yPustyni Arabskiej, �miertelnej pu�apki niewyra�nej terazw strugach gwa�townego, lodowatego deszczu. Nad rozpo�-cieraj�c� si� w dole r�wnin� g�rowa�y dwie iglice skalnei kiedy Mason przyjrza� im si�, nagle na jego spalonej s�o�-cem twarzy pojawi� si� wyraz zaintrygowania. Rozpozna�ogromne kolumny i w tym momencie zrozumia�, �e jegoposzukiwania i �ycie dobiegn� kresu niemal r�wnocze�nie.Mia� bowiem przed sob� legendarne bli�niacze wie�e zagi-nionego miasta Al Bekr, staro�ytnej metropolii zapomnia-nej wiedzy, Miasta Nauki!Przed dwoma miesi�cami z portu Merbat wyruszy�a naposzukiwanie Al Bekr ekspedycja i przez sze��dziesi�t dnibezskutecznie przemierza�a ja�owe pustkowia zwane przezArab�w Rub-el-Chali. Stary doktor Cordell, szef wyprawy,opiera� swoje nadzieje na legendach, urywkach tekst�w od-czytanych z ostrak�w oraz napisie widniej�cym na glinianejtabliczce niedawno odkopanej na terenie staro�ytnego mia-sta Ur, z kt�rej wynika�o, �e Zakazane Miasto sta�o na nie-s�ychanie wysokim poziomie cywilizacyjnym.Wed�ug inskrypcji Al Bekr by� rzadko odwiedzan�mie�cin� na Wielkiej Pustyni, a� nagle, w tajemniczych14 Henry Kuttnerokoliczno�ciach, nast�pi� tam niebywa�y rozkwit nau-ki i sztuki. Jednak�e zmierzch kultury nast�pi� r�wnieszybko jak jej rozkwit, z przyczyn, kt�re albo nie by�y zna-ne, albo nie zosta�y zapisane, i �wietno�� Al Bekr min�abezpowrotnie. Historia ta stanowi�a jakby skr�con� wersj�legendy o Atlantydzie � wysoko rozwini�ta cywilizacjazniszczona w zagadkowy spos�b.Mason, archeolog wyprawy, by� jej najm�odszymuczestnikiem. Lecz jak na ironi� w�a�nie on, zagubiony napustyni, sam jeden dotar� do miasta, w kt�rego odkryciejego towarzysze ju� zw�tpili. Doktor Cordell postanowi�zako�czy� poszukiwania i wr�ci� do Merbat, a kiedy Ma-son nalega�, �eby zbada� jeszcze znajduj�ce si� w pobli�uma�o znane pasmo g�rskie, nie zgodzi� si� na podj�cieostatniej pr�by.O �wicie Mason wymkn�� si� z obozu zabieraj�c naj-szybszego wielb��da; liczy�, �e dotrze do g�r i najdalejw ci�gu dw�ch dni dogoni wolno posuwaj�c� si� ekspedy-cj�. Ale plany te spali�y na panewce. Wielb��d upad� �ami�cnog�, kompas za� uleg� zmia�d�eniu. Od tego czasu min�ytrzy dni, a Mason wci�� b��dzi� po wymar�ym, spalonymprzez s�o�ce piekle. Wkr�tce zabrak�o mu wody. Trawionyg�odem zastrzeli� s�pa i z obrzydzeniem zjad� twarde �yko-wate mi�so; p�niej za�, gdy w�drowa� ju� ledwo przytom-ny, zgubi� rewolwer. A teraz wyczerpany sta� na wzg�rzuspogl�daj�c na Al Bekr, Miasto Nauki!Czas obszed� si� okrutnie z legendarn� metropoli�.Dwa olbrzymie s�upy stercz�ce z piachu, gdzieniegdzie nawp� zasypane szcz�tki obrobionych blok�w. I to wszystko.Dolina, szara i ponura w rz�sistym deszczu, by�a zupe�niewym... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • audipoznan.keep.pl